42.556 wilde dieren opgevangen in Vlaamse wildopvangcentra in 2023

De egel, het meest opgevangen dier in 2023

Met 8.412 exemplaren stond de egel bovenaan de lijst van meest binnengebrachte dieren. Dat kwam voornamelijk door de gevreesde egelziekte, een mysterieuze bacteriële infectie die zweren en etterende wonden veroorzaakt. Andere veelvoorkomende redenen voor de opvang van egels zijn verkeersongevallen en jongen die achterblijven nadat een van de ouders is overleden of verdwenen.

Top 6 binnengebrachte wilde dieren in 10 Vlaamse wildopvangcentra (2023) © Vogelbescherming Vlaanderen

Opgelet: Niet elke jonge vogel die gevonden wordt, is in nood

Bij de vogels behoren de houtduif (5.996), Turkse tortel (2.071), merel (2.046), kauw (1.923) en de huismus (1.687) – die tevens is uitgeroepen tot vogel van het jaar – tot de top 5 van meest binnengebrachte soorten.

Vaak is de oorzaak van de verzwakte toestand van deze vogels onbekend. Toch identificeren de opvangcentra enkele belangrijke redenen.

Bij de vogels worden het vaakst nestjongen binnengebracht. De jongen zijn uit het nest gevallen, verlaten door de ouders of gegrepen door een predator (vb. kat). Niet elk klein vogeltje heeft echter hulp nodig. Sam Liégeois, beleidsmedewerker bij Vogelbescherming Vlaanderen, legt uit: “Elk jaar merken de wildopvangcentra dat er nestjongen worden binnengebracht die eigenlijk geen hulp nodig hebben. Het is normaal dat jonge vogels het nest verlaten voordat ze volledig kunnen vliegen. Vanop de grond oefenen ze dan vliegbewegingen terwijl de ouders in de buurt blijven. Check dus zeker ons handig stappenplan om te bepalen of een jonge vogel al dan niet in nood is en naar een opvangcentrum moet gebracht worden.”

Extra sensibilisering kan dierenleed verminderen

Naast natuurlijke oorzaken gebeuren er ook ongevallen die met de nodige aanpassingen kunnen vermeden worden. Zo raken vogels vaak verwond door botsingen met ramen, aanvallen door katten of honden, verkeersongevallen enverstrikking in netten of hekwerkenn. Sam Liégeois: “Extra sensibilisering is nodig en alle kleine beetjes helpen. Zo kan je bijvoorbeeld je kat ‘s nachts binnenhouden tijdens het broedseizoen, dien je honden altijd aan de lijn te houden, voorzie je je ramen best van stickers of gebruik je een speciale onzichtbare markeerstift en is elektrische afrastering beter dan prikkeldraad.”

Ook mishandelde dieren krijgen een thuis

Ook mishandelde dieren of dieren die uit hun natuurlijke habitat zijn gehaald door illegale vogelvangst komen in de wildopvangcentra terecht. Natuurinspecteurs en dierenwelzijnsdiensten zijn actief om zowel wilde dieren als huisdieren uit benarde situaties te redden. Deze dieren vinden (tijdelijk) onderdak in de wildopvangcentra, waar ze de zorg en rehabilitatie krijgen die ze nodig hebben voordat ze weer worden vrijgelaten.

Naast 42.556 wilde dieren vingen de opvangcentra ook nog eens 7.574 (mishandelde, inbeslaggenomen of verloren) huisdieren op.

Wildopvangcentra als cruciale schakel voor ziektedetectie en volksgezondheid

De wildopvangcentra spelen ook een cruciale rol in het monitoren en in de perken houden, van zoönosen – infectieziekten bij dieren die kunnen overgedragen worden op mensen. Als meldpunt voor zieke en dode dieren zijn zij vaak de eersten die trends en afwijkingen in populaties van verschillende diersoorten opmerken. Hiervoor voeren ze regelmatig testen uit op levende dieren en kadavers. Wanneer zij een ongewoon hoog aantal sterfgevallen bij een bepaalde soort waarnemen, trekken ze onmiddellijk aan de alarmbel bij de relevante instanties.

5 opvangcentra hebben de specifieke taak om kadavers uit het hele land te verzamelen en aan te leveren voor onderzoek. Het verwijderen van deze kadavers is essentieel, omdat het het risico op verdere verspreiding van ziektes verkleint. Tegelijkertijd stellen deze inzamelacties wetenschappers in staat waardevolle gegevens te verzamelen, wat helpt bij het begrijpen en bestrijden van zoönosen.

De wildopvangcentra vormen zo een cruciale schakel voor voor de volksgezondheid, ziektedetectie en wetenschappelijk onderzoek. Deze rol is de afgelopen jaren nog duidelijker geworden door de uitbraak van vogelgriep.

Help de opvangcentra en de dieren

De wildopvangcentra zijn allemaal vzw’s die grotendeels draaien op de inzet van vrijwilligers. Wil je ook een steentje bijdragen? Neem dan contact op met het opvangcentrum bij jou in de buurt. Heb je geen tijd om zelf de handen uit de mouwen te steken? Ook een gift kan de wildopvangcentra enorm helpen.