Bende voor rechtbank gebracht voor illegaal ringen en verhandelen van beschermde vogels met meer dan € 5 miljoen vermogensvoordeel

Vandaag vond voor de Rechtbank van 1e Aanleg in Antwerpen de rechtszaak plaats rond bendevorming en illegale vogelhandel van inheems beschermde en exotische vogels. 9 beklaagden waaronder 2 ondernemingen stonden terecht. De feiten speelden zich af in de regio’s Geel, Mol, Dessel, Dendermonde, Brussel en Aalst.

Vogelbescherming Vlaanderen stelde zich burgerlijke partij om de rechten van de beschermde vogels te vertegenwoordigen.

Niet alle beklaagden waren in persoon aanwezig. 2 onder hen zaten op een grote internationale vogelbeurs in Italië.

Groot vogelfraudenetwerk

In een periode tussen voorjaar 2019 en voorjaar 2022 deed de dienst Natuurinspectie van het Agentschap Natuur en Bos (ANB) bij verschillende huiszoekingen volgende vaststellingen:

• Illegaal bezit van honderden beschermde en/of zeldzame vogels met vervalste, gemanipuleerde of niet-reglementaire pootringen. Heel wat soorten staan op de rode lijsten aangeduid als regionaal uitgestorven, ernstig bedreigd, bedreigd of kwetsbaar. Ook CITES-soorten behoren tot de slachtoffers. Het gaat o.a. om 4 haakbekken, 54 Japanse nachtegalen, 1 Europese nachtegaal, 2 grauwe gorzen, 4 witkopgorzen, 2 bruinkopgorzen, 13 pestvogels, 3 boomleeuweriken, 1 karekiet, 1 ortolaan, 6 Europese kanaries, 6 woestijnvinken en 7 rotsmussen.
• Vervalste aankoopbewijzen en valse pootringen, waaronder 400 vervalste pootringen uit Tsjechië en Slovakije.
• Gereedschap voor ringvervalsing.
• Gsm-berichten over smokkel en bestelling van honderden vogels en foto’s van vogels die stierven tijdens de smokkel.
• Bewijsmateriaal voor een vermoedelijk netwerk van vogelhouders en -handelaars die valse ringen voorzien.

In hun verweer vertoonden de beklaagden zich vaak onoplettend, onwetend of naïef. Ze schoven regelmatig de schuld naar elkaar door en minimaliseerden stuk voor stuk de feiten. Al waren ze niet te beroerd om bijvoorbeeld valse pootringen te bestellen op naam van hun dementerende schoonvader. En ze legden meerdere tegenstrijdige verklaringen af.

Free Van Rompaey, beleidsmedewerker Vogelbescherming Vlaanderen:

“De feiten wijzen op een groot vogelfraudenetwerk van goed georganiseerde overtreders. Inheemse beschermde vogels en exotische vogels worden illegaal gevangen en/of geïmporteerd in Europa om ze via ringfraude en gebruik van vervalste documenten te legaliseren en voor grof geld te verhandelen aan particulieren en vogelhandelaars. Het frauduleus netwerk is sterk vertakt in binnen- en buitenland, en de trafiek in vogels is wereldwijd uitgestrekt. De beklaagden vervullen sleutelrollen in het internationaal netwerk en verschillende onder hen reizen regelmatig naar andere continenten voor hun illegale internationale trafiek in vogels. Sommigen zijn ook gekend bij buitenlandse handhavingsdiensten. We mogen dus veronderstellen dat het bewijsmateriaal tijdens de verschillende huiszoekingen slechts een klein topje van een enorme ijsberg vormt.”

Archiefbeeld ringenfraude © Vogelbescherming Vlaanderen

Meer dan € 5 miljoen vermogensvoordeel, met meer dan 27.000 illegaal verhandelde pootringen

De officiële aanklacht voor de rechtbank luidt als volgt:

• bendevorming om beschermde vogelsoorten te verwerven, in te voeren en te voorzien van gefraudeerde of vervalste pootringen om vogels te verhandelen en winst te maken;
• valsheid in geschriften met bedrieglijk opzet of om te schaden (5 van de beklaagden);
• inbreuk op de soortenbeschermingswetgeving (5 van de beklaagden).

Het grote aantal verminkte vogels en de talloze foto’s van dode vogels wijst erop dat de beklaagden niet bekommerd waren om het welzijn van de vogels. Meer nog, grote vogelsterfte is eigen aan illegaal vogeltransport. De gesmokkelde vogels worden in het wild gevangen en ervaren dus extra veel stress in gevangenschap. Bij hun transport worden ze met zoveel mogelijk in een te kleine kooi gezet om gemakkelijker te kunnen ontsnappen aan eventuele controles.

Het geschatte vermogensvoordeel wordt geraamd op € 5.039.539 bij 2 beklaagden en nog eens € 6.038 en € 73.200 voor 2 anderen. Deze schatting is gebaseerd op de meer dan 27.000 verhandelde ringen die aangetroffen werden.

Foto’s uit gsm van één van de beklaagden.

Foto’s uit de gsm van één van de beklaagden

Criminele activiteiten met beschermde soorten zijn zeer lucratief door de lage pakkans

Er geldt een verbod op het bezit, de handel en verkoop van in het wild levende beschermde vogelsoorten. Door het frauderen van de pootringen worden vogels uit de natuur gehaald en onrechtmatig gelegaliseerd waardoor hun soort extra kwetsbaar wordt en de biodiversiteit ernstig bedreigd wordt.

Interpol stelt dat natuurcriminaliteit een van ‘s werelds grootste en meest winstgevende criminele activiteiten is geworden waarbij soorten op de rand van uitroeiing worden gedreven. Door het laag risico om gepakt te worden en de hoge winst die gemaakt wordt, gaat het om een aanzienlijke handel. Aangezien veel soorten sterven tijdens het transport (mortaliteitcijfers lopen op tot 60-66%, in sommige gevallen zelfs 90%), vangen stropers en handelaars grote aantallen vogels, met alle gevolgen van dien.

Free Van Rompaey, beleidsmedewerker bij Vogelbescherming Vlaanderen:

“De ecologische schade van de illegale activiteiten van de beklaagden is niet te overzien. Zeker gezien de wereldwijd vertakte, langdurige en zeer grootschalige illegale trafiek waarvan ze verdacht worden. De middelen voor Natuurinspectie moeten omhoog zodat het risico vergroot om gepakt te worden. Ook de straffen moeten voldoende zwaar zijn. Vogelbescherming Vlaanderen blijft zich in ieder geval burgerlijke partij stellen bij dit soort misdrijven. Wij geven kwetsbare vogels een stem.”

Zware straffen gevorderd

De rechtbank vordert gevangenisstraffen tussen 5 en 18 maanden, geldboetes over de verschillende beklaagden heen van in totaal € 10.500 en de verbeurdverklaring van de meer dan € 5 miljoen euro vermogensvoordeel.