Gierzwaluw

Gierzwaluw – Apus apus

Een van de meest opvallende vogels in oude stadscentra wanneer ze laag en luid roepend in groep door de straten en over pleinen gieren.

De gierzwaluw nestelt vooral in spleten en holten van hoge, oude gebouwen die fungeren als kunstmatige rotswanden. Door onder meer isolatie van woningen en veranderde bouwmethode bij nieuwbouw en renovaties staat het aantal geschikte nestgelegenheden echter sterk onder druk.

Deze langeafstandstrekkers vertoeven bijna altijd in het luchtruim, alleen bij het broeden maken ze een uitzondering. De gierzwaluw is in staat om al vliegend te eten en te drinken, te paren en nestmateriaal te verzamelen. Niet alleen brengt hij de hele dag op zijn vleugels door, ‘s avonds stijgt hij tot zo’n 1.500 meter om er op veilige hoogte de nacht door te brengen.

Het leven van gierzwaluwen verloopt volgens een relatief strak schema. Zo rond 20 à 25 april komt de eerste golf broedvogels in onze contreien aan. De 9 maanden ervoor hebben ze ononderbroken – mannetje en vrouwtje apart – vliegend boven Afrika doorgebracht. Vliegende insecten, zoals muggen, (zweef-)vliegen en dag- en nachtvlindertjes staan op het menu.

© Gallinago / Shutterstock

Stem nu

Ambassadrices Barbara de Coninck en Sara De Broey (podcastmakers)

“De gierzwaluw is voor mij onlosmakelijk verbonden met de zomer en geluk.
Zoals ze in grote groepen biodynamisch over de stad heen gieren doen ze ons nadenken over ons eigen extreem individualisme. Het is ook fascinerend hoe ze zich aangepast hebben aan het leven in de stad en met ons.”

Barbara De Coninck is actief in de kunst- en toneelwereld. In het verleden maakte ze voor Klara de podcast “De Vogelaars”, samen met Sara Debroey. De podcast bestaat uit meerdere korte fragmenten opgenomen over een hele dag vogels kijken. Zelf noemen ze het een ode aan het observeren.Samen trokken ze afgelopen jaar naar Georgië om de wereldberoemde roofvogeltrek in kaart te brengen en te spreken met diverse actoren. Het resultaat is een zesdelige podcast die binnenkort verschijnt.

Waarom ben je ambassadeur geworden van Vogel van het jaar?

Al van kleins af aan fascineren vogels mij en zie ik hen als de juwelen van de natuur.
Ik herinner me nog goed de vele wandelingen die ik maakte door het Zwin geleid door Roger Arnhem: de voorzitter van het KBVBV, het latere Vogelbescherming.
Een vogel beschikt over specifieke zintuiglijkheden die wij als mens nooit hebben bemachtigd. Sommige vogels specialiseerden zich in de kunst van het duiken, vliegen, weven, paringsdansen en sommigen leerden alles. De verscheidenheid van de vogelwereld is iets dat me fascineert en iets waar we van kunnen leren in de maatschappij. Je kan de ruime catalogus, die het spectrum van vogelsoorten is, openslagen en je zal er geen saaie in terugvinden. Elke soort heeft zijn specifieke levenswijze maar elk individu heeft ook zijn eigen karakter.

Ik ben ervan overtuigd dat we af moeten van de antropocentrische en egoïstische kijk die we hebben op de natuur. Wij zijn niet de kroning van de schepping en de natuur staat niet zomaar ter onze beschikking. Nee, we zijn een deel van de natuur en de vele ecosystemen waar we ons in begeven.

Toen ik moeder werd is mijn levensruimte veranderd en merkte ik dat ik mijn kinderen deel werden van mijn ‘fysicaliteit’. Hoe meer ik naar de vogels kijk hoe meer zij ook onlosmakelijk met mijn leven verbonden zijn. Wanneer ik opsta hoor ik de vogels en tot ik ga slapen hoor en zie ik alle vogels zonder dat ik moeite moet doen.

Waarom moeten mensen op de gierzwaluw stemmen?

De gierzwaluw is voor mij onlosmakelijk verbonden met de zomer en geluk.
Zoals ze in grote groepen biodynamisch over de stad heen gieren doen ze ons nadenken over ons eigen extreem individualisme. Het is ook fascinerend hoe ze zich aangepast hebben aan het leven in de stad en met ons: dat strekt zich over een bijzonder lange periode, van prehistorie tot de moderne samenleving. Vroeger was het namelijk een rots- en holenbroeder.

Op elk moment is de gierzwaluw ook oorverdovend. Het ene moment zijn ze oorverdovend luid als ze in grote getallen laag over de grond vliegen. Op andere momenten zijn ze oorverdovend stil wanneer ze op grootte hoogtes, tot 2 km hoog, aan het rusten of aan het jagen zijn. Ze kennen geen tussenweg.

Als ik hen zou moeten beschrijven zou ik het een onaardse stompe raket met sikkelvormige vleugels noemen die gruwelt van de grond. Woorden doen deze vogel eigenlijk geen recht toe. Het beste is dat je je in de zomer op een terrasje zet met de blik naar boven en volop geniet van hun spektakel!

Stem nu

Benieuwd naar de andere kandidaten?