De plaatselijke kasteelheer, een van de rijkste Belgen, had reeds in 2012 het jachtrecht verworven over een gebied van 9,19 hectare in het natuurgebied. Op 1 maart 2019 verkreeg de man via een addendum het exclusieve jachtrecht over de volledige oppervlakte van het Groot Broek: 73,74 hectare in totaal. Dat addendum werd zonder enige mededingen of transparantie afgesloten, wat in strijd is met artikel 11 van het Jachtdecreet van 1991 dat bepaalt dat “het jagen op de domeinen van openbare besturen [alleen is] geoorloofd ingevolge jachtrecht [dat is] toegekend volgens de principes van mededingen en transparantie.”

De Vlaamse Waterweg, eigenaar van de betrokken percelen, is zich bovendien volledig bewust van deze onwettigheid. Het agentschap kon, in het kader van de openbaarheid van bestuur, ons geen gunningsopdracht voor de uitbreiding voorleggen omdat die gewoonweg niet bestaat.

Andere belangen

Vogelbescherming Vlaanderen nam al tot twee maal toe het initiatief om de betrokken partijen, waaronder minister Lydia Peeters, minister van Mobiliteit en Openbare Werken, met aandrang te vragen om het addendum in te trekken. Onze organisatie kan geen enkele reden bedenken waarom deze uitbreiding ooit werd toegestaan en vraagt dat deze illegale situatie wordt rechtgezet.

De combinatie van een hoogwaardig leefgebied en het toestaan van gewone jacht in datzelfde gebied valt niet te verzoenen: “Wij kunnen er niet bij dat een agentschap van de Vlaamse overheid jachtrechten toestaat in een Sigmagebied voor een periode van meer dan 20 jaar. Dat staat haaks op de natuurgerichte doelstellingen van het Sigmaplan. Slikken en schorren in het bijzonder trekken (potentieel) heel wat watervogels aan die heel verstoringsgevoelig zijn. Spelen er misschien andere belangen of heeft de Vlaamse overheid gewoon haar huiswerk niet gemaakt?”

Een veiligere en natuurlijkere Durmevallei

‘Het Sigmaplan zal Vlaanderen beter beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren en de waardevolle Scheldenatuur een boost geven,’ zo belooft de Vlaamse overheid op de website www.sigmaplan.be. Het natuurgebied Groot Broek is van oorsprong een moerassig gebied en maakt deel uit van het Sigmaplan voor de Durmevallei. Door het Groot Broek te ontpolderen zal de Durme er terug vrij in en uit kunnen stromen. Onder invloed van de getijden ontstaat er zo opnieuw een zoetwatergetijdennatuur met slikken en schorren.
Deze zoetwatergetijdengebieden vormen een natuurlijke ‘schokdemper’ waardoor de kracht van het getij door de vegetatie wordt gebroken, de druk op de dijken aanzienlijk afneemt en de ruimere omgeving beter wordt beschermd tegen overstromingen.

Voor heel wat diersoorten, watervogels in het bijzonder, creëren deze habitattypes bovendien een waardevol leefgebied. Hoewel de infrastructuurwerken in het Groot Broek nog niet helemaal afgerond zijn, heeft er zich op relatief korte termijn al een topnatuur ontwikkeld. Het getransformeerd gebied ontvangt vandaag al een overvloed aan doortrekkende watervogels. Grote aantallen slobeend, bergeend, krakeend, zomer- en wintertaling en kokmeeuw ervaren Groot Broek als dé ideale plek om te overnachten, te rusten en om voedsel te zoeken. Sinds 2021 is het eveneens een broedplaats voor meerdere koppels lepelaars, mét succes want intussen werden er al verschillende jongen grootgebracht!

Dat deze en vele andere soorten vandaag al te bewonderen zijn in het Groot Broek is een onverhoopt resultaat en een mooie eerste stap naar de specifieke natuurdoelstellingen die voor het gebied zijn vooropgesteld. Grote delen van het Sigmaplan maken namelijk deel uit van het Natura-2000 gebied ‘Zeeschelde’. Deze speciale beschermingszone is van essentieel belang voor soorten die zich thuis voelen in gevarieerde wetlands met grootschalige moerassen, vochtige tot natte graslanden en broekbossen. Soorten zoals roerdomp en woudaap maar ook porseleinhoen en waterral stellen hoge eisen aan hun leefgebied en zijn dan ook afhankelijk van de realisatie van het Sigmaplan.

Begrip voor Vlaamse Waterweg, maar …

Vogelbescherming Vlaanderen erkent dat de realisatie van het Sigmaplan een hele opgave betekent voor de Vlaamse Waterweg. Dat zij bij de aankoop van een eigendom soms geen andere mogelijkheid zien dan een overeenkomst te sluiten voor het bijhorende jachtrecht, daar hebben wij alle begrip voor. Ook contesteren we de totstandkoming van die oorspronkelijke overeenkomst uit 2012 niet. Wij stellen ons wél vragen bij het feit dat men exclusieve jachtrechten voor een periode van maar liefst 25 jaar in een Sigmagebied verleende, omdat dit op geen enkele wijze strookt met de natuurgerichte doelstellingen ervan. Dat er bovendien niet wordt opgetreden tegen een illegale uitbreiding van het jachtgebied, valt al helemaal niet te verklaren. Als men dit gewoon door de vingers ziet, dan zet men de deur wagenwijd open voor jagers in andere Sigmagebieden.

Geen plaats voor jacht in Sigma-gebieden

Eens de infrastructuurwerken er afgerond zijn, krijgt het Groot Broek het statuut van natuurreservaat en moet het bijgevolg voldoen aan een natuurbeheerplan type 4. Volgens de huidige planning zou dat tegen 2030 moeten gebeuren. In principe kan de eigenaar een jachtverbod opnemen in een beheerplan type 4 maar verplicht is dat niet.

In het Groot Broek hebben veel dieren duidelijk niet op de volledige afronding van de werken gewacht. Voor zeldzame soorten zoals roerdomp en woudaap blijft de jacht echter een ongewenste factor die verstoring veroorzaakt. De argumentatie dat jagers deze soorten net helpen door predatoren te bestrijden, houdt hier overigens weinig steek. Predatoren wagen zich slechts zelden in deze getijdengebieden. Als een bepaalde soort toch voor overlast of druk zou zorgen, bestaan er meer dan voldoende preventieve maatregelen waaruit je kan putten vooraleer je een toevlucht moet nemen tot bestrijding of bijzondere jacht.

Wij vragen daarom dat er een einde komt aan de oeverloze discussies over het al dan niet toelaten van jacht in waardevolle Sigma-gebieden en om er voor eens en altijd een algemeen jachtverbod op te leggen.