Integrale oplossing nodig om natuurherstel te verzekeren en de landbouwsector te verduurzamen

18 juli 2023

Vlaams Minister van Omgeving Zuhal Demir kondigde gisteren onverwacht twee ministeriële instructies aan met verstrengingen van stikstofregels bij vergunningen. Vorige week stelde Vlaams Minister van Landbouw Jo Brouns het voorgestelde nieuwe stikstofdecreet niet te kunnen goedkeuren. Vogelbescherming Vlaanderen is samen met de natuur- en milieuorganisaties Natuurpunt, West-Vlaamse Milieufederatie, BOS+ en Bond Beter Leefmilieu teleurgesteld dat een onderhandelde oplossing voor de stikstofcrisis, inclusief begeleiding voor landbouwers en cruciale maatregelen rond natuurherstel, zo op de lange baan geschoven lijkt.

Integrale oplossing nodig om natuurherstel te verzekeren en de landbouwsector te verduurzamen

Lees hier het volledig persbericht.

Waar komt stikstof vandaan?

Zowat 60% van de schadelijke stikstof in Vlaanderen is afkomstig uit de landbouw (voornamelijk onder de vorm van ammoniak vanuit de veeteelt). Het verkeer is goed voor zo’n 8 tot 10 procent (voornamelijk onder de vorm van stikstofoxiden vanuit verbrandingsmotoren). De rest komt van de huishoudens en de industrie. Het opwekken van energie telt voor minder dan 1 procent. (Wat is stikstof en wat doet het met het milieu en onze gezondheid? | VRT NWS: nieuws)

Welke impact heeft stikstof op de fauna in Vlaanderen?

In 80% van de Vlaamse natuurgebieden slaat te veel stikstof neer, nl 25 kg zuivere stikstof per jaar. Dat is een overtreding van de Europese Habitat-richtlijn die stelt dat dit gemiddeld maar 16 kg mag zijn.

Stikstof die neerslaat, zorgt voor onnatuurlijke verrijking van de natuur en daardoor voor een biodiverse arme natuur (ook wel “verbrandneteling” van onze natuur genoemd). Planten zoals brandnetel, braam en grassen gaan woekeren en verliezen hun functie als perfecte gastheer voor tal van insecten zoals dagvlinders. De kleine vuurvlinder bijvoorbeeld gebruikt schapen- en veldzuring als waardplant of gastheer. Door een teveel aan stikstof verandert de nutriëntwaarde van die zuring echter waardoor vlinderrupsen vroegtijdig kunnen sterven.

Heel wat dieren zijn afhankelijk van gespecialiseerde habitats zoals heide. Ook zij ervaren negatieve gevolgen van de vergrassing van open heide of stuifzandplaatsen (Nature Today | Stikstof en vogels: hoe zit het?). Zo heeft de tapuit minder kans op goede broedplaatsen door een overgroeiing van schrale, zandige heuvels. Ook de gladde slang kan minder goed functioneren en overleven omdat zonnebaadplaatsen minder snel opwarmen door een teveel aan overwoekerend grijs kronkelsteeltje (mos) of gras (pijpenstrootje).

Stikstof zorgt ook voor verzuring van de bodem waardoor essentiële nutriënten zoals calcium, magnesium en kalium uitspoelen naar diepere bodemlagen. Grondinsecten kunnen niet meer aan deze nutriënten waardoor ze minder gezond zijn. En dat heeft gevolgen voor de zangvogels die deze insecten vangen om hun opgroeiende jongen te voeden. Ze geven dus eigenlijk slechtere voeding aan hun nageslacht waardoor het risico op vroegtijdig sterven van nesten (de eieren en de jonge vogels) door broze eierschalen of pootbreuken hoger is. (CHECK – Is stikstof schadelijk voor pimpelmeesjes? | VRT NWS: nieuws). Dat onrechtstreekse effect van stikstof is al bewezen voor pimpel- en koolmezen.

Word lid en steun ons

Vanaf € 26 per jaar help je onze inheemse wilde soorten beschermen. En daar krijg je veel voor terug.Steun ons

Schrijf je in op onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte