De Vogelbescherming in België bestaat sinds 1922. Het Koninklijk Belgisch Verbond voor de Bescherming van de Vogels (KBVBV) is zelfs de oudste nationale natuurbeschermingsvereniging. De vereniging kent doorheen de jaren tal van successen en weet een indrukwekkend palmares op te bouwen: van acties op het terrein, klachten bij parketten, burgerlijke partijstellingen en tussenkomsten tot bij de Raad van State en de Europese Commissie. Vogelbescherming Vlaanderen sensibiliseert al decennia honderdduizenden burgers en ondersteunt actief de opvangcentra voor vogels en wilde dieren (VOC). Een overzicht van alle successen, een TIJDSLIJN 1922-2022.
Dat blijven we doen, maar vandaag richten we onze blik nóg meer op de toekomst. Een toekomst met nieuwe uitdagingen. Denk aan klimaatverandering, natuurherstel, of het waardig samenleven van mens en dier in (groot)steden. Daarvoor moeten we in het algemeen belang van mens, dier en planeet op korte termijn met strategische langetermijnoplossingen komen.
Onze fauna staat onder druk. Het leefgebied van wilde dieren versnippert steeds meer. Willen we wilde dieren beschermen, moeten we verder durven kijken dan het verbod om ze te verstoren. Het vraagt een actieve houding van de mens om onze samenleving zó vorm te geven dat we het voortbestaan van wilde dieren faciliteren in plaats van dwarsbomen. Vogelbescherming Vlaanderen streeft naar een samenleving waarin wilde dieren kunnen floreren. In relatie tot elkaar. Tot ons. En tot hun omgeving.
Via onze acties willen we dieren juist alle kansen geven om hun eigen levensloop te bepalen en vorm te geven zonder te worden gedwarsboomd door menselijk ingrijpen of menselijke nalatigheid.
Hoe bepalen we die acties dan?
We zetten drie dimensies voorop die het floreren van wilde dieren telkens vanuit een andere insteek benadert. Tijd, plaats en sociale context.
Wilde dieren moeten kansen krijgen om zich voort te planten en vroegtijdig sterven te voorkomen. Enkele denkpistes: broedplaatsen stimuleren, kustgebieden versterken, recreatieve jacht inperken en zelfs afschaffen, gewonde en zieke dieren opvangen in opvangcentra voor wilde dieren, vogels behoeden voor windturbines …
We kijken proactief naar de toekomst. De klimaatverandering en bijhorende natuurrampen zoals extreme droogte en overstromingen vragen om rampenplannen die rekening houden met wilde dieren.
"Soortbescherming is de intensive care van het natuurbehoud."
- Hans Van Dyck, bioloog
Wilde dieren moeten zich vrij kunnen bewegen en verplaatsen en een bepaalde autonomie krijgen om zelf te bepalen waar en hoe ze hun leven doorbrengen. We mogen ze niet te veel hinderen door menselijke obstakels zoals snelwegen en bebouwing. Als je ervan uitgaat dat bebouwing steeds op het leefgebied van andere dieren plaatsvindt, is het logisch dat je bij dat bouwen rekening houdt met het floreren van wilde dieren.
Voorbeelden van acties: ecoducten en corridors creëren, faunavriendelijk bouwen, geplande of spontane verwildering in stedelijk- en buitengebied stimuleren …
Wilde dieren zijn op zoek naar geschikte territoria. Laten we hen hierin bijstaan in plaats van tegenwerken door menselijke obstakels.
De gezondheid van mens en dier hangen nauw samen. Het kan alleen goed gaan met de ene als het ook met de andere goed gaat. Samengevat spreken we van “One-Health, One-Welfare”.
Dat wil echter niet zeggen dat we streven naar een volledig harmonieuze relatie tussen beiden. Soms is het nodig om actief in te grijpen, bijvoorbeeld bij invasieve uitheemse diersoorten om te voorkomen dat een volledig ecosysteem wordt verstoord. Of is een genuanceerde aanpak nodig. Denk hierbij aan de terugkeer van de wolf en hoe dat in de praktijk werkt in relatie tot de mens en tot gedomesticeerde dieren zoals schapen.
Harmonie is dus niet noodzakelijk het streefdoel. Waar we wel naar streven is een begripvolle omgang tussen mens en dier die individuele soorten kansen biedt om te floreren.
Voor het algemeen begrip schetsen we de dimensies hier breed en ambitieus. Het is nu aan ons om binnen het brede palet van mogelijkheden doelgericht te bepalen waar we onze middelen en tijd het meest efficiënt kunnen inzetten. Het liefst doen we uiteraard alles. Maar dat is praktisch en organisatorisch niet mogelijk met een vereniging van acht medewerkers.
Samenwerking is de enige mogelijke weg vooruit. We onderhouden nauwe banden met de opvangcentra voor wilde dieren, de vrijwilligers van onze lokale afdelingen en de Kerkuilwerkgroep. Maar we reiken ook uit naar andere verenigingen, overheden op verschillende niveaus, juristen, academici en wetenschappelijke instituten. Zowel binnen onze landsgrenzen als daarbuiten.
Ook jouw steun is en blijft belangrijk. Via onze campagnes en acties willen we elke burger de juiste informatie bezorgen en bewustzijn creëren. Zodat je ook zelf in actie kan schieten. Iedereen heeft een zorgplicht tegenover de natuur. Door samen te werken, creëren we een samenleving waarin mensen en wilde dieren kunnen floreren.