Vogelbescherming Vlaanderen dagvaardt rijke kasteelheer en de Vlaamse Waterweg in de zaak Groot Broek.
Groot Broek – duurzame natuuroplossing voor overstromingsgevoelig gebied
Het natuurgebied Groot Broek (Waasmunster en Temse) maakt deel uit van het Sigmaplan voor de Durmevallei. Door het Groot Broek – van oorsprong moerassig gebied – te ontpolderen, kan de Durme dit natuurgebied terug vrij in en uit stromen. Onder invloed van de getijden ontstaat zo zoetwatergetijdennatuur, ook wel ‘slikken en schorren’ genoemd. Slikken en schorren bieden een dubbel voordeel. Deze habitattypes creëren een zeer waardevol leefgebied voor heel wat diersoorten, in het bijzonder voor watervogels. Als onderdeel van Habitatrichtlijngebied, Vogelrichtlijngebied en Natura 2000-gebied gelden in Groot Broek bijgevolg bepaalde populatiedoelstellingen voor vb. lepelaar, kwak, woudaap, roerdomp en porseleinhoen.
Naast waardevolle biotopen voor wilde dieren, vormen zoetwatergetijdengebieden ook een natuurlijke ‘schokdemper’ tegen wateroverlast. De kracht van het getij wordt door de vegetatie gebroken waardoor de druk op de dijken aanzienlijk afneemt en bij hevige regenval of in tijden van overstroming de ruimere omgeving beter beschermd wordt. Het hoeft geen betoog dat de recente (dreiging van) overstromingen in december het belang van dergelijke natuurgebieden bewijst.
Illegaal verkregen jachtrechten op openbaar domein – inbreuk op artikel 11 van het Jachtdecreet
De realisatie van het Sigmaplan en de bijhorende groei van hoogwaardige natuur, vraagt veel inspanningen en onderhandelingen van o.a. de Vlaamse Waterweg en bevoegd minister Lydia Peeters. In 2012 werd een jachtpachtovereenkomst in Groot Broek onderhandeld met één van de rijkste Belgen. Zijn terrein werd onteigend ter uitvoering van het Sigmaplan, maar hij behield zijn jachtrecht op zijn voormalige percelen, goed voor een totale oppervlakte van 9,19 ha.
Free Van Rompaey, juridisch medewerker van Vogelbescherming Vlaanderen: “We begrijpen dat de Vlaamse Waterweg pragmatisch te werk moet gaan en voor de aankoop van een eigendom soms geen andere mogelijkheid ziet dan een overeenkomst over het bijhorende jachtrecht te sluiten. Het is niet onze visie, maar soms de enige weg vooruit. Dit mag volgens ons wel uitsluitend onder strikte voorwaarden en beperkt in tijd.”
Op 1 maart 2019 werd echter een addendum toegevoegd aan de overeenkomst van 2012. Volgens dit addendum werd het exclusieve jachtrecht uitgebreid van 9.19 ha naar 73.74 ha, ofwel het volledige Groot Broek. Het addendum kwam zonder mededingen of transparantie tot stand. Dit is in strijd met artikel 11 van het Jachtdecreet van 1991 dat bepaalt dat ‘het jagen op de domeinen van openbare besturen [alleen is] geoorloofd ingevolge jachtrecht [dat is] toegekend volgens de principes van mededingen en transparantie.’
Dagvaarding na herhaaldelijk aandringen
De Vlaamse Waterweg, de eigenaar van de betrokken percelen, is op de hoogte van onze vaststelling van onwettigheid en heeft schriftelijk bevestigd dat zij geen gunningsopdracht kunnen voorleggen voor de uitbreiding van het jachtrecht. Vogelbescherming Vlaanderen nam al tot tweemaal toe het initiatief om de betrokken partijen, waaronder de bevoegde minister Lydia Peeters, te vragen om het addendum in te trekken. Niet alleen willen we dat deze illegale situatie wordt rechtgezet, we begrijpen ook niet waarom deze uitbreiding in 2019 werd toegestaan.
Free Van Rompaey, juridisch medewerker Vogelbescherming Vlaanderen: “Slikken en schorren trekken heel wat watervogels aan die verstoringsgevoelig zijn. Je kan geen hoogwaardige natuur creëren en tegelijkertijd gewone jacht toestaan. Iedereen begrijpt dat geweerschoten voor onrust zorgen bij alle dieren in het gebied en dus voor onnodige verstoring zorgen. In het dichtbevolkte Vlaanderen zijn er weinig rustgebieden voor wilde dieren. De weinige rustige gebieden die er zijn, moeten dat dus zeker blijven. Het maatschappelijk belang van kwaliteitsvolle natuur met bijhorende ecosysteemdiensten, is volgens ons belangrijker dan de jachtdrang van een beperkte groep mensen.”
Topnatuur in Groot Broek
De werken in het Groot Broek zijn nog niet helemaal afgerond. Tijdens de inrichtingsfase geldt daarom een schorsing van het jachtrecht. Op relatief korte termijn heeft er zich al een topnatuur ontwikkeld. Het getransformeerd gebied ontvangt vandaag een overvloed aan doortrekkende watervogels en is een geliefde plaats voor vogelspotters. Grote aantallen slobeend, bergeend, krakeend, zomer- en wintertaling en kokmeeuw ervaren Groot Broek als dé ideale plek om te overnachten, te rusten en om voedsel te zoeken. Sinds 2021 is het eveneens een broedplaats voor meerdere koppels lepelaars.
Uitspraak verwacht in 2025
De eerste zitting in deze zaak vond plaats op vrijdag 2 februari. De eindconclusies worden pas in maart 2025 verwacht. Een eigenlijke uitspraak zal dus waarschijnlijk tegen de zomer 2025 bekend zijn.
Foto: Juveniele lepelaar © Jogchum Vrielink
