“Hoewel dit een historische overwinning is voor de natuur”, zegt collega Free Van Rompaey, “hebben we de afgelopen jaren veel tijd verloren. We hopen dat deze uitspraak een kantelpunt is voor de wilde hamster.”

In theorie strengste beschermingsregime, in de praktijk vrijwel niets

Al in augustus 2023 daagden Vogelbescherming Vlaanderen en milieuorganisatie Dryade de Vlaamse Regering voor de rechtbank. “Dit vonnis dwingt de overheid om eindelijk haar verantwoordelijkheid te nemen”, vult Elias Van Marcke van Dryade aan. “Onder de Europese habitatrichtlijn geniet de wilde hamster al sinds 1994 de strengste bescherming, maar van de daaruit voortvloeiende instandhoudings- én herstelverplichting voor de lidstaten, was in België de afgelopen 30 jaar weinig te merken. In 2004 stelde de Europese Commissie de Belgische regering al formeel in gebreke. Het bracht helaas geen duurzame kentering teweeg.”

“We hebben veelvuldig aan de alarmbel getrokken”, aldus Van Rompaey, “maar we merkten dat de Vlaamse regering te kort bleef schieten in haar wettelijke herstelverplichtingen ten opzichte van de wilde hamster. Zo heeft ze actief bijgedragen tot het ei zo na uitsterven van de soort in Vlaanderen.”

Download het volledige vonnis

"Door de biodiversiteit op het platteland op te krikken varen ook andere soorten, zoals akkervogels en insecten, er wel bij."

- Free Van Rompaey

"Dit vonnis dwingt de overheid om eindelijk haar verantwoordelijkheid te nemen."

- Elias Van Marcke

Tijd voor concrete en effectieve herstelmaatregelen

De Vlaamse Regering wordt veroordeeld om “dringend (niet vrijblijvende) maatregelen te nemen om de wilde hamster in Vlaanderen in een gunstige staat van instandhouding te herstellen, wat onder meer impliceert dat het Vlaamse Gewest moet voorzien in een daartoe vereiste minimumoppervlakte aan geschikt leefgebied met hamstervriendelijke teelten en een voldoende grote hamsterpopulatie.”

Momenteel komen er enkel nog in de Limburgse gemeente Widooie enkele tientallen exemplaren voor. Voor een gunstige staat van instandhouding van de soort zijn er op lange termijn 10 à 20.000 individuen nodig en minimaal 600 hectare hamstervriendelijk leefgebied. “Het leefgebied moet groot genoeg en van voldoende hoge kwaliteit zijn”, zegt Van Marcke. “De hamster is al decennialang het slachtoffer van de intensivering van onze landbouw. Als gevolg van schaalvergroting, minder gevarieerde teelten, snellere oogsten en gebruik van pesticiden vinden ze op het moderne platteland te weinig voedsel en schuilplaatsen.”

“De maatregelen die nu genomen moeten worden, komen overigens niet enkel de hamster ten goede”, voegt Van Rompaey toe. “Door de biodiversiteit op het platteland op te krikken varen ook andere soorten, zoals akkervogels en insecten, er wel bij.“

“De hamster wint vandaag niet alleen in de rechtbank, maar hopelijk ook in de natuur,” aldus Van Marcke. “Dit vonnis bevestigt dat de overheid niet straffeloos een beschermde soort kan laten verdwijnen. Nu is het tijd voor actie. We kijken ernaar uit om te zien hoe de Vlaamse regering met dit vonnis aan de slag gaat.”