5 november 2024
Stad Antwerpen mobiliseert haar bewoners om tuinen en gevels faunavriendelijk te maken. Ze subsidieert daarvoor in 2024 en 2025 een samenwerking met Vogelbescherming Vlaanderen om meer dan 200 nestkasten voor huismussen, gierzwaluwen en kerkuilen op te hangen. Kerkuilwerkgroep Vlaanderen en het APUS-Team helpen mee bij de screening van geschikte locaties.
Huismussen, gierzwaluwen en kerkuilen zijn kwetsbare soorten die erg te leiden hebben onder het gebrek aan geschikte nestplaatsen omdat we met zijn allen meer ontgroenen, (ver)bouwen en isoleren. Nestkasten bieden de ideale haalbare oplossing voor heel wat bewoners van de stad.
In juni werden 45 huismussenloften opgehangen op verschillende locaties in Antwerpen. Van 4 tot 8 november vindt de installatie van 45 gierzwaluwkasten plaats op 17 verschillende locaties (in Berendrecht, Merksem, Deurne, Borgerhout, Berchem en op het Kiel). Vzw Werkmmaat zorgt voor een correcte en veilige installatie van de nestkasten. Vogelbescherming Vlaanderen informeert en adviseert de bewoners en zorgt voor de monitoring van de nieuwe nestkasten gedurende de komende broedperiodes.
In 2025 rollen we de tweede fase van het project uit en verdelen we nog eens 100 nestkasten. Vogelbescherming Vlaanderen kan rekenen op een ondersteuning van 70.000 euro gedurende de projectperiode.
De gierzwaluw (Apus apus) is een van de meest opvallende vogels in oude stadscentra wanneer hij laag en luid roepend in groep door de straten en over pleinen giert.
De periode waarin je de vogel kan zien is erg beperkt: ongeveer 100 dagen, van eind april tot eind juli, de broedperiode. Tijdens die periode nestelt hij zich in onze streken vooral in spleten en holten van hoge, oude gebouwen die fungeren als kunstmatige rotswanden. Of in gierzwaluwkasten die bevestigd worden op nieuwe gebouwen. Na de broedperiode (eind juli) trekt de gierzwaluw terug naar het Zuiden waar hij 9 maanden lang ononderbroken – mannetje en vrouwtje apart – vliegt boven Afrika (gebied tussen Mali en Congo). Deze langeafstandstrekker vertoeft bijna altijd in het luchtruim, alleen bij het broeden in onze streken maakt hij een uitzondering. Hij is in staat om al vliegend te eten en te drinken, te paren en nestmateriaal te verzamelen. Vliegende insecten, zoals muggen, (zweef-)vliegen en dag- en nachtvlindertjes staan op het menu.
De gierzwaluw is een beschermde soort. De vogel, zijn nestplaatsen en jongen zijn dus ook beschermd. De vogel is zijn leven lang trouw aan een partner en komt elk jaar terug naar dezelfde nestplaats, waardoor hij extra kwetsbaar is. Door onder meer isolatie van woningen en veranderde bouwmethode bij nieuwbouw en renovaties staat het aantal geschikte nestgelegenheden immers sterk onder druk. Daarom installeert Vogelbescherming Vlaanderen met de steun van Stad Antwerpen tijdens de overwinteringsperiode nieuwe broedgelegenheid voor deze kwetsbare vogel.