Zomertortel kan broeden in Dilsen-Stokkem

In de buurt van de grindmeren van Bichterweerd bevinden zich al jaren bevestigde broedplaatsen van de zomertortel. De meren zijn onderdeel van het Rivierpark Maasvallei: een ketting van oude grindontginningsplassen die langs de Maas, in het uiterste oosten van Vlaanderen, prachtige natuurgebieden vormen met een rijke flora en fauna. Deze site is zo waardevol dat het een Europees Habitatrichtlijngebied is en geldt als een van de 36 afgebakende kerngebieden voor zomertortel binnen het huidige Vlaamse Soortenbeschermingsprogramma.

Momenteel zijn er op 3 verschillende locaties rond de broedplaatsen werken bezig om een essentieel irrigatienetwerk met 3 putpaviljoenen voor de lokale landbouw aan te leggen. De meren kunnen voor landbouwers ook fungeren als grote waterreservoirs. Om extreme droogte te overbruggen is een netwerk van irrigatiebuizen nodig om het water van de meren tot aan de akkers en gewassen te pompen. Een van de installaties lag vlak langs een belangrijke broedplaats voor zomertortel. De voltooiing van de werken werd geschat op de eerste week van mei, juist te midden van de cruciale broedperiode voor de bedreigde zomertortel. Hun aantallen zijn door habitatverlies en extreme Zuid-Europese jachtdruk zo fel afgenomen dat we de vogels maximaal de kans moeten geven om in alle rust hun broedpogingen te voltooien. Een lokale vogelteller verwittigde ons over de werken en zo ging de bal aan het rollen.

Samen met Azulatis nv (de industriële business unit van De Watergroep), project Steengoed (het collectief van 8 valleigrindbedrijven die in de regio maasgrind ontginnen) en de lokale gebiedscoördinator van het Agentschap Natuur en Bos kwamen we overeen dat de werken aan de meest gevoelige putpaviljoen eerst werden afgerond, in functie van de terugkeer van de zomertortel naar het gebied. De resterende werken konden op een normaal tempo worden voltooid en vonden plaats op meer dan 300 meter van de broedplaatsen, de theoretische veiligheidswaarde voor broedende zomertortels om verstoring te beperken.

Ondertussen ontvingen we van de vogelteller een bericht dat de eerste zomertortels al zijn teruggekeerd. Hun diepe en warme gekoer zorgt hopelijk dit jaar opnieuw voor nakomelingen die de Vlaamse populatie aandikken tot een gezonder aantal. Zomertortels komen in het voorjaar relatief laat terug uit hun winterkwartieren. De terugtrek naar het zuiden gebeurt in de nazomer. In die korte periode brengt de soort twee tot drie nesten groot met twee, uitzonderlijk drie witte eitjes. Het is een typische soort van gevarieerde landbouwlandschappen met verspreide bosjes, houtkanten, struwelen en losse bomenrijen. Hun broedperiode is amper 13-16 dagen lang en jonge vogels verlaten hun ouderlijke nest na 25-30 dagen.